دستگیری ازدیگران نشانه ایمان است

 

یکی از آموزه های دینی ما که بر آن تأکیید فراوان شده است ، کمک به هم نوعان می باشد. اهتمام داشتن بر کمک به دیگران یک صفتی است که با فطرت انسان آمیخته شده و همه انسان ها در هر دین و آیینی که باشند این صفت را می پسندند و کسی که به دیگران کمک می کند را مورد ستایش قرار می دهند. 
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: مؤمنان از نظر مهر ورزى و عطوفت نسبت به یکدیگر مانند یک پیکرند که هرگاه عضوى از آنان دچار دردى شود سایر اعضاء همدردى خود را با آن عضو ابراز مى کنند و به کمکش مى شتابند[1] .هر جامعه ای برای پیشرفت و تعالی باید مانند بدن انسان عمل کند، همانگونه که اگر میکروبی وارد بدن شود و به عضوی از بدن آسیب رساند دیگر اعضا برای بهبودی آن عضو و از بین بردن میکروب دست به دست هم می دهند و با این کار از رشد آن و آسیب های احتمالیش بر دیگر اعضا جلوگیری می کنند، افراد جامعه هم در موقع بروز مشکل برای برخی از اقشار، باید تمام توان خود را صرف از بین بردن آن مشکل کنند.
این صفت پسندیده نقش مهمی را در پیشرفت انسان و به تبع جامعه انسانی ایفا می کند. به همین سبب خداوند تبارک و تعالی که عالِم به تمام اسرار و رموز عالَم خلقت است ، پیامبران و اولیای خود را موظف کرده که هم خود به این صفت پسندیده عمل کنند و هم دیگران را به سوی آن هدایت و ارشاد نمایند. نقل است کـه امام زین العابدین (علیه السلام ) هرگاه در میان جاده به کلوخى برمى خوردند، از مرکب خویش ‍ پیاده مى شدند و آن را با دست خود از وسط راه برمى داشتند ، آنگاه سوار شده و به راه خود ادامه می دادند[ که مبادا آن سنگ به دیگران آسیبی برساند][2].
از آنجا که اهتمام به این امر،بسیار مهم است ، در روایات اسلامی افرادی که برای این امر اهمیتی قائل نمی شوند مورد توبیخ قرار گرفته اند. پیامبر عظیم الشأن اسلام می فرمایند: کسى که در هر صبحگاه به امور مسلمین همّت نگمارد و در اندیشه کارهاى آنان نباشد از آنها نیست ، و کسى که بشنود مردى فریاد مى زند و کمک مى طلبد و به او کمک نکند مسلمان نیست[3]. اما در مقابل کسانی که درصدد رفع نیازهای مردم برمی آیند مورد ستایش قرار گرفته اند و خداوند پاداش اینگونه افراد را امنیت در روز قیامت قرار داده است[4].
دوردستان را به احسان یاد کردن، همت است           ورنه هرنخلی، به پای خود ثمر می افکند
یکی دیگر از سیره های عملی أئمه اطهار احترام به مستمندان و ارج نهادن آنان است. حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) مى فرمایند:هرگاه دست نیازمندى به سوى شما دراز شد، صدقه دهنده موظف است ابتدا دست سائل را ببوسد و بعد صدقه را در دست او بگذارد؛ چون در حقیقت این دست ، نماینده دست خداست ، این دست دراز شده تا تو حق اللّه را در آن بگذارى[5]. همچنین امام سجاد (علیه السلام)هنگامی که به مستمندی کمک می کردند دست خود را می بوسیدند. شخصی از ایشان راز این بوسیدن را پرسید.حضرت در پاسخ فرمودند : صدقه اى که از دست انسان مومن به فرد نیازمند داده مى شود، به دست او نمى رسد مگر این که در دست خدا قرار گیرد [6]. آنگاه حضرت این آیه شریفه را تلاوت فرمودند: اءَلَم یَعلموا اءَنَّ اللّه هو یَقبَل التَّوبة عن عبادهِ و یاءخُذ الصَّدقات و اَنَّ اللّه هو التّوّاب الرحیم[7].  
روزی شخص ثروتمندى وارد مسجد شد و در صف نماز نشست . بعد از او فقیرى آمد. کنار او نشست شخص ثروتمند عبا و لباس خودش را جمع و جور کرد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که شاهد این ماجرا بودند برآشفته شدند و فرمودند: آیا ترسیدى چیزى از فقر او به تو سرایت کند که خودت را جمع کردى ؟ اى رسول خدا! در مقابل این عمل حاضرم به عنوان کفاره ، نیمى از ثروتم را به این مرد ببخشم . جالب این است که مرد فقیر آنقدر عفیف و پاکدامن بود و عزت نفس داشت که حاضر نشد؛ و وقتى حضرت از او سوال کردند: چرا نمى پذیرى ؟ گفت: «اءَخافُ اءَن یدخلنى ما دخله» مى ترسم من هم به خصلت این مرد مبتلا شوم[8] .
در اهمیت کمک به هم نوع همین بس که پیشواى ششم شیعیان حضرت امام صادق (علیه السلام ) فرمودند: بـه خـدا و مـحـمـد و عـلى ایـمـان نیاورده است کسى که هرگاه برادر دینى اش براى رفع نیازى به او مراجعه مى کند، با چهره اى خندان با او برخورد نکند. اگر رفع حاجتش به دست او است ، باید به انجام آن بشتابد و اگر کار از دست او بیرون است ، سراغ دیگرى رود و از طریق دیگران ، مشکل او را حل کند.[9]
البته باید توجه داشت که منظور از کمک به هم نوع تنها کمک های مالی نیست بلکه کمک رساندن برای رفع  هر مشکلی اعم از مشکلات اقتصادی ، فرهنگی،خانوادگی، روحی، جسمی و ... دیگران مدنظر است.
موسسه جهانی سبطین (علیهماالسلام)

پاورقی

[1] - بحار الانوار ج58 ص150.
[2] - بحارالانوار، ج 72، ص 50
[3] - کافى ج2 ص164.
[4] - الکافى ، ج 72، ص 23.
[5] - بحارالانوار، ج 93، ص 134، حدیث 68
[6] - وسایل الشیعه ، ج 9، ص 434، حدیث 12417
[7] - توبه 104
[8] - بحارالانوار، ج 69، ص 54
[9] - بحارالانوار، ج 72، ص 177