جریان شناسی نفاق بارویکردقرآن بنیان فصل اول مفاهیم و کلیات (۶)نفاق

 کلمه نفاق مصدر و به معنای منافق بودن است و منافق از ریشه به معنای خروج تمام شدن یا راه های زیرزمینی است. البته، ناگفته نماند که یربوع خزنده ای شبیه موش بوده و دو لانه دارد یکی به نام نافقاء که مخفی بوده و دیگری به نام قاصعاءکه آشکار است. هنگامی که دشمن وارد شده و به آن حمله کند موش وارد نافقاء شده از آن خارج می شود. این معنا (را ه مخفی )که نزد لغت شناسان مشهور است که ریشه در قرآن کریم دارد.:«فان استطاعت ٱن تبتغی نفقٱفی الارض أوسلمٱفی السماء»سوره انعام آیه ۳۵) چنانچه بتوانی نقبی در زمین بزنی یا نردبانی به آسمان بگذاری. میان معنای لغوی منافق با معنای اصطلاحی آن ارتباط در پیوستگی وجود دارد؛زیر را منافق همواره به دنبال گریزگاه ای برای فرار از خطر است و افزون بر راه و روش ظاهری راه و روش مخفی آنها نیز برای خود دارد. منافق همواره با استفاده از ابزار دورویی و مخفی کاری خویش از یک در وارد شده و از در دیگر خارج می شود به همین دلیل برخی معتقدند منافق کسی است که در باطن کافر و در ظاهر مسلمان بنابراین در تعریف نفاق دو قید نهفته است اول اینکه ظاهر و باطن فرد با یکدیگر متفاوت باشد و دوم اینکه این تفاوت به انگیزه ضربه و آسیب رساندن به دین و اسلام انجام گیرد اما هر گاه یکی از دو قید وجود نداشت، حکم به نفاق درست نیست، امام خامنه ای دام ظله العالی فرمودند،: نفاق ، آن چنانکه در قرآن به روشنی در می‌آید. در اصطلاح قرآنی-- عبارت است از اینکه کسی یا جماعتی، یک فکری راهی و جهت گیری را داشته باشند و خلاف آن را به مومنین ابراز کنند؛ این نفاق است. مومن نباشند و وانمود کنند که مومنند. در راه خدا نباشند و وانمود کنند که در راه خدایند .دروغ بگویند --پنهان کردن یک ضلالت و تاریکی و نشان دادن چیزی و خلاف آن, که در آنها نیست این معنای نفاق در قرآن است. اما نفاق در معنای عام به معنای تفاوت میان ظاهر و باطن در مسیر رسیدن به اهداف دنیوی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: اگر خشو و کرنش و فروتنی که کسی در ظاهر نسبت به خدا نشان می دهد بیش از مقداری باشد که در قلب و باطنش است این نفاق است.