آشنای بادفاع مقدس فصل اول بررسی مناقشات مرزی ایران و عراق (۶)عهدنامه دوم ارز روم (۱۸۴۷)قرارداد
قسمت ششم
عهدنامه دوم ارز روم (۱۸۴۷)
محمد شاه قاجار که فرد کم مایه و بی کفایتی نشان می داد به علت بیماری نقرس کلیه امور را به دست حاج میرزا آقاسی سپرد خود در اداره امور کشور کمتر دخالت می‌کرد در نتیجه وضع کشور به شدت دچار بحران و آشفتگی شد دولت انگلستان که به هم ریختگی اوضاع ایران را به صلاح خودمی دید به تحریکات خود در افغانستان شدت بخشید و در هرات ایجاد دشواری کرد محمد شاه برای سرکوبی افغان‌ها سپاهی گرد آورد و در سال (۱۸۳۷) میلادی به سوی هرات حرکت و آن شهر را محاصره کرد در همان هنگام که محمد شاه به محاصره هرات اشتغال داشت علیرضا پاشاه حاکم بغداد در سال (۱۸۳۷ )به خرمشهر حمله کرد و مردم آنجا را قتل عام واموال آنان رابه یغما بردو خرابی های بسیاری به بار آورد دولت ایران به حمله علیرضا پاشا اعتراض کرد و تقاضای جبران خسارت و جلب رضایت ایران را نمود دولت عثمانی در مقابل اعتراض دولت ایران پاسخ داد بندر محمره (خرمشهر )از توابع بصره و بغداد و ملک ماست و رعیت خود را تنبیه کرده‌ایم اگر ثابت کردید که محمره (خرمشهر) از ایران است از آن گفتگو کنید وزیر مختار دولت انگلستان نیز به حمایت از دولت عثمانی درآمده گفت شما اول اثبات کنید محمره خاک ایران است آن وقت ادعا کنید، دو دولت روس و انگلیس برای حفظ منافع خود ترتیباتی برای حل اختلافات از طریق مذاکره به وجود آوردند و پس از اقدامات لازم در سال (۱۸۴۳ )مرکب از نمایندگان چهار دولت ایران عثمانی انگلیس و روسیه در ارز روم که یکی از شهرهای شرقی دولت عثمانی در مجاورت مرز ایران بود تشکیل شد نمایندگان روس و انگلیس ظاهراً به عنوان میانجی بدون آنکه در مذاکرات دوجانبه ایران و عثمانی دارای حق رای و یادآوری باشند کمیسیون مزبور شرکت کردند ولی درباطن اهداف خاصی را تعقیب می نمودند نماینده انگلیس اصرار داشت که خرمشهر باید به عثمانی واگذار شود اما استدلال محکم میرزا تقی خان امیرکبیر موجب شد که نمایندگان کنفرانس ارز روم حاکمیت مستمر ایران را در خرمشهر تایید کنند و بالاخره مذاکرات نمایندگان پس از چهارسال به انعقاد قرارداد دوم ارز روم در سال (۱۸۴۷) منجر شد به موجب این قرارداد طرفین متعاهدین از کلیه دعاوی ارضی خود صرف نظر کرده متعهد می شوند کهبی درنگ اعضای هیئات و مهندسان را برای تعیین مرزهای دو کشور انتخاب کنند دولت ایران از کلیه دعاوی خود در مورد شهر و ولایت سلیمانیه چشم می پوشد و دولت عثمانی نیز متقابلاً متعهد می‌شود بندر خرمشهر جزیره خضر آبادان لنگرگاه و اراضی واقع در ساحل شرقی شط العرب یعنی ساحل چپ آن که در تصرف عشایر ایران شناخته است تحت حاکمیت مطلق دولت ایران باشد به علاوه کشتی‌های ایرانی حق آن را خواهند داشت تا با آزادی کامل در شط العرب ازمحلی که به شط می ریزد(مصب)تا نقطه تلاقی مرزهای دو کشور عبور و مرور کنند
