مصلح کل یا موعود کل ملل :
برگرفته از کتاب سیمای آفتاب
اشاره:
عقیده به مصلح کل اختصاص به شیعه یا مسلمانان ندارد، بلکه تمام ادیان و مذاهب آسمانی دراین عقیده مشترکند . پیروان همه ادیان معتقدند که در یک عصر تاریک بحرانی که جهان ، را فساد و بیدادگری و بی دینی فراگرفته ، نجات دهنده ای بزرگ طلوع می کند و به واسطه نیروی فوق العادة غیبی ، اوضاع آشفتة جهان را اصلاح می کند و خداپرستی را بر بی دینی و مادی گری غلبه می دهد .
این نوید خوش را نه تنها در تمام کتابهایی که به عنوان کتاب آسمانی باقی مانده ، مانند: کتاب زند و پازند ،کتاب جاماسبنامه که از کتابهای مقدس زرتشتیان هستند ، کتاب تورات و ملحقات آن که کتاب مقدس یهود شمرده می شود و کتاب انجیل عیسویان ، می توان پیدا کرد، بلکه در کتابهای مقدس براهمه و بودائیان نیز کم و بیش دیده می شود.
همة ارباب ملل و ادیان ، این عقیده را دارند و در انتظار چنین موعود نیرومند غیبی به سر می برند ، البته هر ملتی او را بالقبی مخصوص می شناسد ، زرتشتیان او را به نام «سوشیانس»، یعنی نجات دهندة جهان و جهودان به نام «سرورمکائیلی»بر عیسویان به نام «مسیح موعود» و مسلمانان به نام «مهدی موعود» می شناسد ، لکن هر ملتی آن نجات دهندة غیبی را از خودش می داند، مثلا زرتشتیان او را ایرانی و از پیروان زرتشت می دانند و جهودان، از بنی اسرائیل و پیروان موسی می شمردند ، عیسویان او را هم کیش خوشان میدانند و مسلمانان او را از دودمان بنی هاشم و فرزند پیامبر (صل الله علیه و اله) می شمارند. البته در اسلام به طور کامل معرفی شده ، لیکن در سایر ادیان چنین نیست .
نکتة قابل توجه این که علائم و مشخصاتی که در سایر ادیان برای آن نجات دهندة بزرگ ذکر شده، در مورد مهدی موعود اسلام ، یعنی فرزند بلافصل امام حسن عسکری نیز قابل انطباق است ، زیرا می توان او را از نژاد ایرانی شمرد، چراکه مادر حضرت سجاد که جد امام زمان است ،یک شاهزاده خانم ایرانی به نام شهربانو، دختر یزدگرد پادشاه ساسانی بود . همچنین می توان او را از دودمان بنی اسرائیل شمرد. ، زیرا بنی هاشم و بنی اسرائیل هر دو از نسل ابراهیم خلیل اند ، بنی هاشم از نسل اسماعیل و بنی اسرائیل از نسل اسحاق اند . با عیسویان نیز نسبت دارد، زیرا مادر حضرت صاحب الامر(عجل الله تعالی فرجه) یک شاهزاده خانم رومی به نام نرجس بوده که به صورت شگفت انگیزی خود را به امام عسکری رساند1.
اساسا نباید مهدی و نجات دهندة‌جهان را به یک ملت معینی اختصاص دهیم ، زیرا او می آید که با عناوین اختلاف انگیز مانند: این نژاد وآن نژاد، این دین و آن دین ، این ملت و آن ملت ، این کشور و آن کشور ، مبارزه کند، بنابراین ، باید او را مهدی موعود جهانیان شمرد . او نجات دهندة‌حزب خداپرستان و پیروزی او پیروزی تمام انبیاء و مردان بزرگ الهی است .
اصولا عشق به صلح و عدالت در درون جان هر کسی وجود دارد . همه از صلح و عدالت لذت می برند و با تمام وجود خواهان جهانی مملو از این دو هستند ،لذا همة اقوام و ملل منتظر مصلح کل اند ، نه فرقه خاصی از مسلمانان ، مهدی موعود نیز با آمدن خود این دو را در جهان گسترش می دهد.
ناگفته نماند که فاصلهصدد اثبات مهدی موعود با استدلال به بشارتهای کتب قدیم نیستیم و اصولا احتیاج به آنها نداریم ، بلکه مقصود ما این است که بگوییم عقیده به ظهور یک نجات دهندة‌فوق العاده جهانی ،یک عقیده مشترک دینی است که از مصدر وحی سرچشمه گرفته و همه پیامبران بدان بشارت داده و همة ملل در انتظار او هستند ، لکن در تطبیق آن خطاشده است .
اینک به نقل بعضی از بشارتها در کتب مذاهب و ملل می پردازیم ، البته احصای آن نه در این نوع نوشتار مقدرو است و نه لازم ، برای آگاهی بیشتر به کتب مفصله مراجعه کنید2 .
بشارت در کتب هندویان :
الف)در کتاب «دید» که نزد هندویان از کتب آسمانی به حساب می آید ، چنین آمده است : «پس از خرابی دنیا پادشاهی در آخرالزمان پیدا شود که پیشوای خلایق باشد و نام او «منصور»باشد و تمام عالم را بگیرد و به دین خود در آورد و همه کس را از مومن و کافر بشناسد و هر چه از خدا خواهد برآید3 .
تذکر:مرحوم محدث نوری در کتاب نجم الثاقب می نویسد :در ذخیره و تذکره مذکور است که اسم امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) در کتاب دید براهمه «منصور» است و این کتاب به عقیدة آنها از کتب آسمانی است .
ب)در کتاب «شاکمونی» که از اعاظم هندبنا به عقیدة‌پیروانش پیامبر و صاحب کتاب آسمانی است ،اشاره به وحدت دیانت در زمان آن پرچم دار روحانی جهان شده است. وی می گوید :«پادشاهی و دولت به فرزند سید خلایق دو جهان (کشن)4بزرگوار تمام شود ، ولی کسی باشد که بر کوهای مشرق و مغرب دنیا حکم براند و فرمان کند و بر ابرها سوار شود و فرشتگان کارکنان اوباشند و جن و انس در خدمت او شوند و از سودان که زیر خط استواست تا ارض تسعین که زیر قطب شمال است و ماوراء‌بحار را صاحب شود و دین خدا یکدین شود و دین خداوند گردد و نام او ایستاده باشد و خداشناس باشد »5
ج)در کتاب «باسک»که از کتب آسمانی هندویان به شمار می رود،آمده است : دور دنیا تمام شود به پادشاهی عادلی در آخرالزمان که پیشوای ملائکه و پریان و آدمیان باشد و حق و راستی با او باشد و آنچه در دریا و زمینها و کوهها پنهان باشد ، همه را به دست آورد و از آسمانها و زمین آنچه باشد خبر دهد و از او بزرگتر کسی به دنیا نیاید…»6
د)در کتاب «وشن جوک» از کتب هندوها چنین آمده است :«سرانجام دنیا به کسی برگردد که خدا را دوست دارد و از بندگان خاص او باشد و نام او فرخنده و خجسته باشد .»7
ﻫ) در کتاب «پاتیکل » که از اعاظم هندوان و به زعم آنان صاحب کتاب آسمانی است در مورد دولت حضرت مهدی چنین آمده است :«که چون مدت روز تمام شود ، دنیای کهنه ، نو شود و زنده گردد و صاحب ملک تازه پیدا شود و از فرزندان دو پیشوای جهان یکی ناموس آخرالزمان (حضرت محمد)ودیگری صدیق اکبر ، یعنی وصی بزرگتر وی که «پشن» (علی ع) نام دارد و نام آن صاحب ملک تازه راهنماست ، به حق پادشاه شود وو خلیفة رام (خدا) باشد و حکم براند و او را معجزه بسیار باشد و هر که پناه به او برد و دین پدران او اختیار کند سرخ رو باشد در نزد رام…»8
بشارت در کتب زرتشتیان:
الف)در کتاب جاماسب (شاگرد زرتشت و برادر گشتاسب بن لهراسب) چنین آمده است :«مردی بیرون آید از زمین تازیان از فرزندان هاشم ، مردی بزرگ سروبزرگ تن و بزرگ ساق و بر دین جد خویش بود با سپاه بسیار رو به ایران نهد و آبادان کند و زمین پرداد کند و از داد وی باشد گرگ با میش آب خورد»9.
ب)در کتاب«زند» از کتابهای مذهبی زرتشتیان چنین آمده است :«آنگاه فیروزی بزرگ از طرف ایزدان می شود ، و اهریمنان را منقرض می سازد و تمام اقتدار اهریمنان در زمین است و در آسمان راه ندارد و بعد از پیروزی ایزدان و برانداختن تبار اهریمنان ، عالم کیهان به سعادت اصلی خود رسیده بنی آدم بر تخت نیکبختی خواهد نشست»10.
ج)جاماسب نیز در کتاب خود که به جاماسب نامه معروف است ، ضمن مطالبی که از قول زرتشت در مورد پیامبر نقل می کند ، در مورد پیامبر اسلام و دولت مهدی و رجعت گروهی از مردگان و … می گوید :«پیغمبر عرب آخر پیغمبران باشد که در میان کوههای مکه پیدا شود وبر شتر سوار شود و قوم او شترسواران خواهند بود و با بندگان خود چیز خورد و به روش بندگان نشیند و اورا سایه نباشد و از پشت سر مثل پیش رو ببیند و دین او اشرف ادیان باشد و کتاب او باطل گرداندهمة کتابها ، و دولت او تاریک، یعنی عجم را برباد دهد و دین مجوس و پهلوی را برطرف کند و نارسدیر و آتشکده ها را خراب کند و تمام شود روزگار پیشدادیان و کیانیان و ساسانیان و اشکانیان و از فرزندان دخترپیغمبر که خورشید جهان و شاه زمان نام دارد ، کسی پادشاه شود . در دنیا به حکم یزدان که جانشین آخر آن پیغمبر باشد. در میان دنیا که مکه باشد و دولت او تا به قیامت متصل باشد و بعد از پادشاهی او دنیا تمام شود و آسمان جفت گردد و زمین به آب فرو رود ، و کوهها برطرف شود و اهریمن کلان را که ضد یزدان و بندة عاصی او باشد بگیرد و در حبس کند و از خوبان و پیغمبران گروه بسیاری را زنده کند و از بدان گیتی و کافران گروهی را …»11.
د)در کتاب «گاتها» که بخشی از اوستای زرتشتیان است ، جملاتی ناظر به مهدی موعود آمده است که از جمله تحت عنوان بامداد روز می گوید :«ای مزدا بامداد روزفراز آید ، جهان را دین راستین فراگیرد با آموزش های فزایش بخش پرخرد، رهانندگان کیانند آنان که بهمن به یاریشان خواهد آمد ، از برای آگاه ساختن ، من ترا برگزیدم…»12.
بشارت در کتاب تورات و ملحقات آن :
در کتاب تورات و کتب ملحق به آن که کتاب یهودیان است ، بشارات بسیار آمده است و آیات متعدد در موارد گوناگون در مورد مصلح کل آمده است که ما به عنوان نمونه به بعضی از آن موارد اشاره می کنیم :
الف)درزبورداوود چنین آمده است :«امامنتظران خداوند وارث زمین خواهند بود، هان بعد از اندک زمانی شریر نخواهد بود ،در مکانش تامل خواهی کرد و نخواهد بود و اما حلیمان وارث زمین خواهند شد و…،اما صالحان را خداوند تایید میکند، زیرا آنان که از وی برکت یابند وارث زمین گردند …و اما نسل شریر منطقع خواهد شد ، صالحان وارث زمین خواهند بود»13.
ب)و در کتاب «حیقوق نبی» فصل هفتم چنین می خوانیم :«… و اگر چه تاخیر نماید برایش منتظر باش ، زیرا که البته خواهد آمد ودرنگ نخواهد نمود ، بلکه جمیع امتها را نزد خویش جمع می کند و تمامی را برای خویشتن فراهم می کند ».
ج)در کتاب «اشعیای نبی» فصل یازدهم در بحثی که سراسر تشبیه است ، این چنین آمده است :«و نهالی از تنة یشی»14برآمده شاخه ای از شاخه هایش قد کشید… ذلیلان را به عدالت حکم و برای مسکینان زمین به راستی نتیجه خواهد نمود… کمربند کمرش عدالت ، و وفاء نطاق میانش خواهد بود و گرگ با بره سکونت داشته ، ببر با بزغاله ، گوساله و پرواریها با شیر جوان هم خوابه خواهند شد ، و طفل کوچک راعی ایشان خواهد شد … و در تمامی کوه مقدس من هیچ ضررو فساد نخواهند کرد، زیرا که زمین از دانش خداوند ، مثل آبهایی که دریا را فرو می گیرند ، پرخواهد شد».
بشارت در کتاب انجیل عیسویان :
در اناجیل اربعه خبر آمدن پسر انسان و به مردم نیز دستور انتظار آمدن آن شخص داده شده است . در اینجا به بعضی از آن موارد اشاره می کنیم:
الف)در انجیل متی (باب 24 ، آیات 40تا45)چنین می خوانیم :«همچنین ظهور پسر انسان نیز خواهد بود…لهذاشما نیز حاضر باشید ، زیرا در ساعتی که گمان نبرید ،پسر انسان می آید».
ب)و درانجیل مرقس(باب 13،آیه 27)چنین می خوانیم :«آنگاه پسر انسان را ببینید که با قوت و جلال عظیم برابرها می آید».
ج)و در انجیل لوقا(باب13،آیات 37تا41) چنین می خوانیم:«و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می کشد که چه وقت از عروسی برمی گردد تا هر وقت آید و در را بکوبد ، بی درنگ برای او بازکنند . خوشا به حال آن غلامان که آقایشان چون آید ، ایشان رابیدار یابد … پس شما نیز مستعد باشبد ، زیرا در ساعتی که گمان نمی برید پسر انسان می آید ».
همچنین در باب 21،آیه 28 چنین می خوانیم :«وآنگاه پسر انسان را خواهنددید که بر ابری سوار شده و با قوت و جلال عظیم می آید».
د)در انجیل یوحنا(باب 14آیه 30 چنین می خوانیم :«و الان قبل از وقوع به شما گفتم تا وقتی واقع گردد ، ایمان آورید . بعد از این بسیار با شما نخواهم گفت ، زیرا که رئیس این جهان می آید ومن چیزی ندارم ».
با توجه به آیات فوق و آیات دیگری که متذکر نشدیم ، معلوم می شود که از دیدگاه عهد جدید و قدیم نیز پسر انسان (که منظور مصلح کل انسان است ) خواهد آمد و شروظلم و ظالم از بین رفته و صالحان وارث زمین خواهند شد ، گرچه یهود آن مصلح کل را از بنی اسرائیل و نصاری از عیسویان و یا خود عیسی مسیح می دانند ، ولی مهم آن است که در اصل مدعا با ما همراه هستند که بالاخره مصلح کلی خواهد آمد .
مصلح کل از دیدگاه قرآن :
تذکر این نکته لازم است که گرچه همه مذاهب و ملل خبر از مصلح کل در آخرالزمان داده اند ،ولی در هیچ یک از آنها به اندازه دین اسلام درباره آن مصلح موعود سخن گفته نشده ، به خصوص در رویات پیامبر و اهل بیت اطهار علیهم السلام که بسیار بر آن پافشاری شده و خصایص وویژگیهای آن حضرت با دقت بیان شده است، حتی بسیاری از آیات را به دلیل وجود و ظهور وبه دوران حکومت آن حضرت تفسیر و تاویل کرده اند . البته حق نیز همین است ، چون آن مهدی موعود از مسلمانهاست و از نسل پیامبر اسلام است که در دوران حکومت و حاکمیت اسلام تحقق پیدا می کند و برای گسترش و تجدید حیات اسلام قدم بر می دارد ، لذا باید در اسلام حتی روی شخص آن مصلح موعود انگشت گذارد و خصوصیات شخصی و فردی اورا تبیین کرد.
در قرآن کریم آیات بسیاری است که برخی با دلالت روشن و برخی با بیان تفسیر و تاویل ائمه اطهار علیهم السلام منطبق بر مصلح کل و مهدی موعود هستند که ذیلا به آنها اشاره می شود:
الف)ولقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون15 ،ما در زبور داود نوشته ایم که صالحان از بندگان ما وارث زمینند».
در پاره ای از روایات که در تفسیر آیة فوق آمده است ، تعبیرات روشنی در این زمینه وجود دارد. از جمله در تفسیر معروف مجمع البیان در ذیل این آیه از امام باقر علیه السلام نقل شده است که آن حضرت فرمود: «وهم اصحاب المهدی فی آخر الزمان،اینها(صالحون) همان یاران مهدی(عجل الله تعالی فرجه) در آخرالزمان خواهند بود».
ب)«وعد الله الذین آمنوا منکم و عملوالصالحات لیستخلفنهم فی الارض کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا،یعبدوننی لایشرکون بی شیئا و من کفر بعد ذلک فاولئک هم الفاسقون»16.
در این آیه مبارکه ، سه وعده صریح به مومنان وارسته و دارای عمل صالح داده شده است . همچنین می دانیم که هر وعده ای سه رکن دارد : وعدة دهنده که در اینجا خداست ،وعدة گیرنده که مومنان صالح هستند و مواد مورد که امور سه گانة زیر است :
1ـ استخلاف در زمین ، یعنی حکومت روی زمین به عنوان نمایندگی خدا که حکومت حق و عدالت است.
2ـ تمکین دین ، یعنی نفوذ معنوی و حکومت قوانین الهی بر تمام پهنه زندگی .
3ـ تبدیل خوف به امنیت ، یعنی برطرف شدن تمام عوامل ترس و ناامنی و جایگزین شدن امنیت کامل و آرامش در همة‌روی زمین .
در روایات می خوانیم که این آیه نیز به قیام مهدی موعود تفسیر شده است . از جمله مرحوم در تفسیر مجمع البیان ازامام سجاد علیه السلام نقل می کند که فرمود:«هم والله شیعتنا اهل البیت یفعل الله ذلک بهم علی یدی رجل منا و هو مهدی هذه الامه ، این گروه به خدا قسم همان پیروان ما هستند که خداوند به وسیلة‌مردی از خاندان ما این موضوع را تحقق می بخشد و او مهدی این امت است .
در تفسیر برهان نیز ذیل همین آیه روایات متعددی ازامام باقر و صادق علیهم السلام نقل شده که این آیه اشاره به قیام قائم علیه السلام است .
ج)«هوالذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لوکره المشرکون17 ، خداوند رسول خود را باهدایت و دین حق فرستاد تا دین حق او برهمه ادیان غالب آید ولومشرکین به این کار راضی نباشند».
از این آیه به خوبی روشن می شود که اراده پروردگار بر تکامل نور اسلام تعلق گرفته و تکامل واقعی آن هنگامی خواهدبود که بر سراسر جهان سایه افکند و آن هنوزواقع نشده ، پس باید منتظر چنان روزی باشیم.
همین وعده عینا در آیة9 سوره صف و با مختصر تفاوت در آیة28 سورة فتح تکرار شده است.
روایاتی که در تفسیر آیة فوق از معصومین علیهم السلام واردشده است دلالت دارند که آیةمربوط به حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) است. علی علیه السلام هنگامی که آیة فوق را تلاوت فرمود، از یاران خود پرسید: آیا این پیروزی حاصل شده است ؟عرض کردند:آری !فرمود : کلا فوالذی نفسی بیده حتی لایبقی قریه الا و ینادی بشهاده ان لااله الا الله بکره و عشیا،نه ،سوگند به کسی که جانم به دست اوست، این پیروزی آشکار نمی شود،مگر زمانی که هیچ آبادی روی زمین باقی نماند،مگر اینکه صبح و شام بانگ لااله الاالله ازآن بگوش رسد»18.
در حدیثی ازامام باقر علیه السلام می خوانیم:«ان ذالک یکون عند خروج المهدی من آل محمد فلا یبقی احد الا اقربمحمد19 ، این پیروزی به هنگام قیام مهدی از آل محمد (صل الله علیه و اله) خواهدبود ، آن چنان که هیچکس در جهان باقی نمی ماند ،مگر اینکه اقرار به محمد (صل الله علیه و اله) خواهدکرد.
د)آیات دیگری نیز در قرآن وجود دارند که هرچند به صراحت آیات فوق الذکر نیستند، ولی ائمه اطهار علیهم السلام در تفسیرو تاویل آیات ،آنها را به وجود امام زمان و قیام آن حضرت تطبیق کرده اند، مثلا در آیة «الذین یومنون بالغیب»20 غیب به وجود امام زمانی که شیعه به او معتقد است تفسیر شده است ، یعنی منظور از متقین شیعیانند که به وجود آن حضرت که پنهان است ایمان دارند .
پی نوشتها:
1- ابراهیم امینی، دادگسترص 67
2- از قبیل: العبقری الحسان ،علی اکبر نهاوندی، مصلح کل ، آقای ابطحی و کتاب ادیان و مهدویت یا آراء و عقاید درباره مهدی از محمد بهشتی.
3- بشارت عهدین، ص 245
4- کشن ،در لغت هندی نام پیامبر اسلام است که در بشارت فوق فرزند برومندش را به نام ایستاده و خداشناس نامیده، چنانکه شیعیان او را قائم خوانند.
5- به نقل از محمد بهشتی: ادیان ومهدویت.
6- همان
7- به نقل از : ناصر مکارم شیرازی، مهدی انقلابی بزرگ.
8- ادیان و مهدویت
9- بشارت عهدین ص 258
10- همان ص238
11- به نقل از ادیان و مهدویت، ص 17
12- گانها، ص98.
13- مزامیر داوود،باب 37، آیه 9 به بعد
14- یشی به معنای قوی نام پدر داوود است (قاموس مقدس).
15- انبیاء(21) آیه 105
16-نور(24) آیه 55
17- توبه(9) آیه 33
18 مجمع البیان، ذیل آیه 9 سوره صف
19- تفسیر برهان ج2،ص121
20- بقره(2)آیه 2
مقام معظم رهبری
زنده نگهداشتن ویادوخاطره شهداء کمترازشهادت نیست ؛ جهت نشرفرهنگ ایثارشهادت آدرس مارابه دیگران معرفی کنید
jfrn.ir جبهه فرهنگی راویان نور
