معرفی منطقه کردنشین کردستان ایران وچگونگی محاصره شهر پاوه

منطقه کردنشین کردستان ایران علاوه بر استان کردستان، استان‌های کرمانشاه و ایلام، شهر‌های مهاباد، سردشت، بوکان، پیرانشهر، اشنویه و نقده از استان آذربایجان غربی را نیز در بر می‌گیرد؛ بنابراین با توجه به آنکه در نیمه اول سال ۱۳۵۸ اکثر نواحی کردنشین استان آذربایجان غربی و تقریبا تمامی نقاط استان کردستان درگیر جنگ‌های داخلی شده بودند، طراحان این بحران داخلی به منظور اشاعه دامنه تشنجات مذکور به استان کرمانشاه، زمینه سازی لازم جهت شعله ور ساختن آتش جنگ‌های داخلی در آن استان را نیز آغاز کردند و بنابر علل زیر شهرستان پاوه را به عنوان کانون ایجاد بحران انتخاب نمودند: ۱- وضعیت کوهستانی منطقه پاوه و همجواری آن با استان کردستان و مرز‌های کشور عراق امکان پشتیبانی همه جانبه احزاب فعال سیاسی کردستان از بحران پاوه را تسهیل می‌نمود و بلعکس شرایط اجرای هرگونه عملیات نظامی برای نیرو‌های دولتی را در آن منطقه با دشواری مواجه می‌ساخت. ۲- بی توجهی‌هایی که از دیرباز توسط حکومت‌های وقت به اوضاع فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مردم این منطقه شده بود، شرایط را برای ایجاد بحران در منطقه پاوه فراهم می‌نمود. ۳-موضع گیری‌های ضعیف و غیرمسئولانه دولت موقت بازرگان در مقابل اوضاع متشنج آن منطقه، امکان ایجاد بحران برای تشنج طلبان را فراهم ساخته بود. ۴- عدم استفاده به موقع از نیرو‌های امنیتی در منطقه پاوه، توطئه‌ای را که می‌توانست به سادگی خنثی شود، به یک جنگ داخلی مبدل نمود. ۵- اتخاذ برخی از تدابیر نامناسب توسط مسئولین وقت استان کرمانشاه و نیرو‌های انقلابی و مردمی شهر پاوه در مهار تنش‌های موجود، از دیگر عوامل بروز جنگ داخلی در آن منطقه بود. بنابر آنچه گفته شد، برنامه ریزان و مجریان طرح ایجاد جنگ‌های داخلی در منطقه پاوه با انجام اقدامات زیر، به تدریج شرایط بروز بحران در منطقه مذکور را فراهم آوردند: ۱-ایجاد ناامنی در سطح منطقه و قطع جاده ارتباطی پاوه - کرمانشاه ۲- مبدل ساختن شهر پاوه به مرکز خرید و فروش سلاح‌های جنگی ۳- فراهم نمودن شرایط لازم جهت اعمال نفوذ و تردد آزادانه چریک‌های مسلح در منطقه پاوه و محدود نمودن نقش نیرو‌های انتظامی در برقراری امنیت آن منطقه ۴- سوءاستفاده از اقدامات ناپخته نیرو‌های انقلابی حاضر در منطقه و تحریک افکار عمومی علیه آنان ۵- برگزاری اجتماعات، مجالس تحصن و صدور قطعنامه به منظور اخراج نیرو‌های انتظامی و انقلابی غیربومی از منطقه پاوه [۸/۱۵،‏ ۲۰:۱۳] واکنش مردم پاوه در برابر وضعیت بحرانی منطقه اقدامات هدفمند سران و هوادارن احزاب سیاسی کردستان در منطقه پاوه، چنان عرصه را بر مردم آن شهر تنگ کرده بود که آنان را وادار به انجام راهپیمایی (روز جمعه ۱۳۵۸/۵/۱۹) علیه وضعیت موجود نمود، در آن راهپیمایی، مردم پاوه از مسئولان مملکتی درخواست اعزام و استقرار نیرو‌های ارتشی به منطقه پاوه و برقراری مجدد امنیت در دیارشان را نمودند و با تحصن چند روزه در مقابل ساختمان فرمانداری آن شهر و صدور قطعنامه هشت ماده‌ای خواستار رسیدگی سریع مقامات مملکتی به خواسته هایشان شدند. به دنبال انجام این حرکت مردمی، استاندار وقت کرمانشاه (آقای محمد سپهری پور) در رأس یک هیئت جهت رسیدگی به وضعیت موجود با هلیکوپتر وارد شهر پاوه شد و در جمع تحصن کنندگان حضور یافت. واکنش احزاب سیاسی کردستان در برابر تحصن مردم پاوه همزمان با تحصن عده‌ای از مردم پاوه در مقابل فرمانداری آن شهر، حدود دو هزارنفر از مردم اورامانات و هوادارن احزاب فعال سیاسی در کردستان نیز به منظور خنثی نمودن آثار آن حرکت مردمی، مبادرت به تحصن در منطقه قوری قلعه پاوه نمودند و با صدور یک قطعنامه هشت ماده‌ای خواستار رسیدگی سریع مسئولین به خواسته هایشان شدند. یکی از مفاد قطعنامه مذکور، برکناری و اخراج نیرو‌های ژاندارم و پاسدار غیر بومی از جمله ستوانسوم یوسفی فرمانده گروهان ژاندارمری و برادر ذوالفقاری فرمانده سپاه پاسدارن انقلاب آن شهر بود (در خرداد ۱۳۵۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شهر پاوه توسط سروان پیاده محمدعلی ذوالفقاری که از تیپ ۵۵ هوابرد ارتش جمهوری اسلامی ایران بنا به دستور شهید فلاحی به آنجا اعزام شده بود اعلام موجودیت کرد). تحصن کنندگان قوری قلعه با انجام تهدیداتی، چنین خاطرنشان کرده بودند «مسئولین ذیربط ۲۴ ساعت فرصت دارند که به خواسته‌های ما رسیدگی کنند در غیر اینصورت به شهر پاوه حمله خواهیم کرد» اما خلبانان شجاع هوانیروز در یک اقدام بی نظیر در بعدظهر روز ۱۳۵۸/۵/۲۳با سه فروند بالگرد ۲۱۴ در زیر گلوله باران معاندین ضد انقلاب تعداد ۲۸ نفر از برادران پاسدار و بسیجی را به فرماندهی شهید اصغر وصالی از پادگان مریوان به شهر پاوه ترابری نمودند. علی رغم وجود مشکلات مذکور، نه تنها مقامات سیاسی استان اقدام مناسبی جهت خنثی سازی توطئه‌ها به عمل نیاوردند، بلکه تعدادی ناشناس در تاریکی شب به جمع تحصن کنندگان در منطقه قوری قلعه پاوه حمله ور شدند و به سوی آنان تیراندازی نمودند، تحصن کنندگان نیز که مترصد فرصتی جهت عملی ساختن نیات و تهدیداتشان بودند با بهانه قرار دادن حمله افراد ناشناس به جمع خود (حوالی ساعت ۲۲:۰۰ مورخه ۱۳۵۸/۵/۲۳) به شهر پاوه حمله کردند و بدین سان آتش جنگ داخلی در آن شهر شعله ور گردید. [۸/۱۵،‏ ۲۰:۱۴] اشغال شهر پاوه توسط چریک‌های مسلح در پی حمله طرفداران مسلح احزاب سیاسی کردستان به شهر پاوه نیرو‌های ژاندارم و پاسدارن انقلاب آن شهر پس از یک روز مقاومت طی ارسال پیام‌هایی در ساعات ۲۳:۱۰ و ۲۴:۰۰ مورخه ۱۳۵۸/۵/۲۴ به مراکز فرماندهی خود در کرمانشاه چنین اعلام داشتند: «پاوه توسط مهاجمان در شرف سقوط است، نیرو‌های ارتشی را به پاوه بفرستید، مدت مقاومت شهر حدود یک ساعت دیگر پیش بینی می‌شود». مهاجمان مسلح پس از محاصره و قطع کلیه راه‌های ارتباطی و مسیر‌های منتهی به پاوه در ساعت ۰۶:۰۰ مورخه ۱۳۹۸/۵/۲۵ وارد آن شهر شدند و با استقرار در ارتفاعات مشرف به پاوه و همچنین تصرف نقاط حساس داخل شهر، کنترل اوضاع را در اختیار خود گرفتند، تنها نقاطی که به مقاومت سرسختانه در برابر هجوم چریک‌های مسلح ادامه می‌دادند، پاسگاه ژاندارمری و ستاد سپاه پاسدارن انقلاب آن شهر بود. در ساعات آخر روز۱۳۵۸/۵/۲۵ که مصادف با لیالی قدر ماه مبارک رمضان بود افراد مسلح حزب دمکرات حلقه محاصره را تنگ‌تر کردند و در این درگیری یکی از سرکرده‌های آن‌ها به نام مصطفی حسینی کشته و تعدادی از مدافعین شهر شهید و زخمی گردیدند. پس از این واقعه شهید چمران و سرلشگر شهید، ولی الله فلاحی فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با یک فروند بالگرد از کرمانشاه عازم شهر اشغال شده پاوه شدند. وضعیت شهر پاوه پس از اشغال پس از ورود چریک‌ها به پاوه و درگیری‌های شدیدی که بین آنان با نیرو‌های مدافع شهر روی داد جمع کثیری کشته و مجروح شدند، تعداد زیادی از اجساد و افراد زخمی در نقاط مختلف شهر پراکنده بودند، گروهی از مردم عادی، شهر را تخلیه و به کوهستان‌های اطراف پناه بردند. شهر در خاموشی به سر می‌برد و هیچ نوع مواد غذایی و امکانات دارویی یافت نمی‌شد. بیمارستان شهر که مملو از کشته و زخمی بود و توسط گروهی از مدافعان انقلاب حفاظت می‌شد، در اثر آتش سلاح‌های سبک و سنگین نیرو‌های مهاجم به مخروبه مبدل گردیده بود، پس از یک درگیری پنج ساعته در مورخه ۱۳۵۸/۵/۲۶ و شدت گرفتن آن در ساعت ۱۲ شب مواضع مدافعین شهر که در اطراف بیمارستان پاوه سنگر گرفته بودند سقوط کرد و اکثر نیرو‌های مدافع که از پاسداران اعزامی از شهرستان‌های دیگر بودند شهید شدند چریک‌ها با هجوم به بیمارستان، جمعی از پزشکان، پرستاران، مجروحان و مدافعان را به شهادت رسانیدند و باعث شدند که مکان مذکور را به بیمارستان قتلگاه تغییر نام دهد. عده‌ای از نیرو‌های ژاندارم و پاسدار من جمله شهید چمران در ساختمان گروهان ژاندارمری پاوه که به کانون مقاومت مبدل شده بود، در حلقه محاصره مهاجمان قرار داشتند و امکان هیچگونه پشتیبانی از آنان میسر نبود. خلاصه آنکه شهر زیبای پاوه در چنگال آهنین جنگ‌های داخلی گرفتار و به قربانگاه دلباختگان به دین و میهن تبدیل شده بود.